Prawo łaski Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
| 4 października 2021
Zgodnie z art. 139 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483, z późn. zm.) Prezydent Rzeczypospolitej stosuje prawo łaski. Prawa łaski nie stosuje się do osób skazanych przez Trybunał Stanu.
Regulacja konstytucyjna jest dość oszczędna, przyznaje jednak Prezydentowi dość szerokie uprawnienie o uznaniowym charakterze. Samo prawo łaski należy rozumieć jako kompetencję Prezydenta do darowania sprawcy czynu zabronionego kary (w części albo całości) w indywidualnej sprawie.
Prezydent może stosować prawo łaski wobec osób, których wykonanie kary podlega prawu polskiemu, w tym skazanych przez zagraniczne sądy – odbywających karę w Polsce. Zastosowanie przez Prezydenta prawa łaski wymaga wydania w tym zakresie postanowienia.
Formalną procedurę ułaskawienia reguluje rozdział 59 (art. 560-568) ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 534, z późn. zm.). Przyjmuje się również, że Prezydent może zastosować prawo łaski z pominięciem kodeksowych rozwiązań, tzw. tryb pozakodeksowy. W tym przypadku, obok osób uprawnionych do wniesienia wniosku o ułaskawienie, Prezydent samodzielnie może zainicjować zastosowanie prawa łaski wobec osoby skazanej, a nawet osoby formalnie niewinnej.
Ułaskawienie osoby przed zapadnięciem prawomocnego wyroku skazującego stoi w sprzeczności z doktryną i judykaturą, odpowiada jednak poglądowi prawnemu zaprezentowanemu przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 17 lipca 2018 r., sygn. akt K 9/17.
Postanowienia Prezydenta w przedmiocie zastosowania prawa łaski ma charakter konstytutywny, ostateczny i bezwarunkowy (wywołuje skutki z dniem podjęcia postanowienia). Postanowienie wykonywane jest przez podjęcie czynności faktycznych przez organy właściwe w sprawach wykonania kar i środków karnych.
radca prawny
Czytaj także
