TK w sprawie ochrony praw właścicieli zabytków
| 23 listopada 2023
Zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 11 maja 2023 r., sygn. akt P 12/18, art. 22 ust. 5 pkt 3 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2022 r. poz. 840) w zakresie, w jakim ogranicza prawo własności nieruchomości przez dopuszczenie ujęcia nieruchomości jako zabytku nieruchomego w gminnej ewidencji zabytków, bez zapewnienia właścicielowi gwarancji ochrony prawnej przed dokonaniem takiego ograniczenia, jest niezgodny z art. 64 ust. 1 i 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Orzeczenie jest wynikiem pytania prawnego Naczelnego Sądu Administracyjnego, który doszedł do wniosku, że procedura w sprawie ujmowania nieruchomości jako zabytku nieruchomego w gminnej ewidencji zabytków jest niepełna (osłabia możliwość ochrony własności).
Tezę tę podzielił Trybunał Konstytucyjny, bowiem włączenie nieruchomości do gminnej ewidencji zabytków powoduje istotne ograniczenia w szczególności w zakresie korzystania z prawa własności, np. wiążące się z obowiązkiem uzgadniania z wojewódzkim konserwatorem zabytków decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.
Właściciel nieruchomości, dowiadując się, że nieruchomość ma zostać wpisana do gminnej ewidencji zabytków, nie ma możliwości w postępowaniu administracyjnym zająć stanowiska oraz zakwestionować działań przez organ administracji w porozumieniu z konserwatorem.
Ponadto ustawowa definicja „zabytku” jest bardzo pojemna, co tworzy szerokie pole administracyjnego uznania. Z tych względów Trybunał Konstytucyjny wskazał, że regulacje prawne w tym względnie powinny być bardzo precyzyjne.
radca prawny
Czytaj także
